Vis van het Jaar 2022: grijze garnaal gaat met de eer lopen

VLAM, het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing vzw, heeft samen met de Vlaamse visserijsector voor de 34e keer een Vis van het Jaar gekozen. Als opvolger van de rog valt de keuze dit jaar op de grijze garnaal, een product van de Belgische kustvisserij die een steuntje in de rug kan gebruiken. "De grijze garnaal is een absolute lekkernij en een culinaire topper in onze keukens", aldus Hilde Crevits, Vlaams minister van Zeevisserij.

PARADEPAARDJE VAN ONZE VISSERS

De verkiezing van de Vis van het Jaar sluit perfect aan bij de doelstelling om de Vlaming meer bewust lokale Vlaamse producten te laten consumeren. Een aantal visrestaurants maken er nu al een erezaak van om enkel verse vis die door onze Vlaamse vissers aangevoerd wordt als vis van de dag aan te bieden. Dit jaar kondigde Vlaams minister Hilde Crevits in Nieuwpoort de grijze garnaal als laureaat aan. "De grijze garnaal is een van de paradepaardjes die onze vissers op de markt brengen. Met mijn naam kan ik niet anders dan blij te zijn met deze keuze. VLAM staat klaar met diverse acties om de grijze garnaal dubbel en dik onder de aandacht te brengen en daar zet ik, als bevoegd minister, graag mijn schouders mee onder."

Van de Belgische vloot zijn ongeveer 30 vaartuigen uitgerust om garnalen te vissen

BIOLOGIE, VERSPREIDING EN AANVOER

Economisch belangrijk

De grijze garnaal is en blijft economisch gezien een belangrijke vissoort voor de professionele Belgische vissersvloot, die vandaag 65 actieve vissersvaartuigen telt. "Het korteketenverhaal achter de grijze garnaal is belangrijk", vertelt Sander Meyns, adjunct-directeur bij de Rederscentrale. "Kustvisserij staat voor dagverse producten en maakt deel uit van het DNA van visserijsteden zoals Nieuwpoort, Oostende en Zeebrugge. We mogen terecht fier zijn op onze Vlaamse grijze garnaal en de mooie traditie die hier in stand wordt gehouden."

"Als we kijken naar de aanvoer mogen we stellen dat in 2020 en deels in 2021 vraag en aanbod niet in evenwicht waren. In 2020 werd er 307 ton aangeland in de Vlaamse Visveilingen, terwijl we in 2021 bijna 370 ton hebben vermarkt. In 2019, net voor de coronacrisis, kenden we wel een succesvol garnaalseizoen, met 517 ton die werd vermarkt. We hopen dat de grijze garnaal dankzij de titel van Vis van het Jaar een boost zal krijgen, zodat onze kustvissers rendabel kunnen uitvaren", aldus Sander.

Ruim verspreid

"Het leefgebied van de grijze garnaal is ruim verspreid over de oostelijke Atlantische Oceaan", legt ILVO-onderzoekster Heleen Lenoir uit. "De garnalenvangst is echter voornamelijk een verhaal van de kustvisserij: het grootste deel van de vangst wordt gevangen in de kustgebieden van de Noordzee, voor België, Nederland, Duitsland en Denemarken. De garnalenvisserij is seizoensgebonden. In de winter is de aanvoer beperkt: dan trekken de garnalen dieper in zee of graven ze zich in de zeebodem in om de afkoeling van het zeewater te ontvluchten. In de zomermaanden keren zij terug naar de kust en is de vangst groter, dus de lekkerste en grootste garnalen vind je tussen augustus en november."

De garnalen worden aan boord van het schip onmiddellijk in zeewater gekookt en vervolgens naar de visveiling of verwerkingsbedrijven gebracht. Van de Belgische vloot zijn ongeveer 30 vaartuigen uitgerust om garnalen te vissen. Vele hiervan zijn garnaalkorren, maar er zijn ook aanzienlijke vangsten van andere schepen die afwisselend op grijze garnaal en platvis vissen. Op het strand wordt er recreatief op grijze garnalen gevist met kruinetten, te voet, te paard of met tractoren.

LAAG RISICO TOT OVERBEVISSING

"Hoewel de totale visserijsterfte waarschijnlijk boven het niveau voor maximale duurzame opbrengst ligt, heeft deze kortlevende soort een laag risico tot overbevissing", aldus Heleen. De vaartuigen zijn bovendien uitgerust met instrumenten om de bodemimpact en het brandstofverbruik te beperken. Vandaar dat het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek ILVO een positief advies geeft voor de grijze garnaal als 'Vis van het jaar 2022'.

Wat je nog niet wist over grijze garnalen
1. Het hele jaar door wordt er op garnaal gevist. De lekkerste koop je van in de nazomer tot november. Dan zijn de garnalen op hun dikst.
2. Onze kustvissers varen 's nacht uit en zorgen ervoor dat hun vangst 's morgens in de veilingen afgeleverd wordt, zodat de garnalen binnen de 24 uur geconsumeerd kunnen worden.
3. Grijze garnalen worden direct op het schip gekookt met extra zout. Elk schip heeft zijn eigen recept. Van dat recept hangen de roodbruine kleur, de pittige smaak en de knapperigheid af.
4. Van 1 kg ongepelde garnalen hou je ongeveer 330 g garnalen over. Gooi garnaalpellen en -koppen niet weg: je maakt er fantastische bisques en sauzen mee!

3 recepten ter inspiratie

TOMAATTORENTJE MET GRIJZE GARNALEN

Laat je verleiden door dit eenvoudig te bereiden tomaattorentje met tuinkerssausje, krokante uitjes en grijze garnalen.

Ingrediënten (4 personen)
4 tomaten (cœur de bœuf)
150 g kerstomatenmengeling
2 bakjes tuinkers
sap van een halve citroen
200 ml room
250 g garnalen
1 el witte balsamicoazijn
2 el krokante uitjes
1 scheutje olijfolie
peper en zout

Bereiding
1. Snijd de cœur de bœuf in schijfjes. Blancheer 1 bakje tuinkers 1 minuut in kokend water. Giet af en spoel onder koud water. Mix de tuinkers met de room en het citroensap glad. Breng op smaak met peper en zout. Breng de tuinkersroom aan de kook en laat 5 minuten koken.

2. Halveer de kerstomaatjes of snijd ze in partjes. Meng er de balsamico en een scheutje olijfolie onder en kruid met peper en zout. Maak een mooi torentje van de cœur de bœuf, afgewisseld met grijze garnalen en de resterende tuinkers. Druppel er de tuinkersroom over en werk af met de krokante uitjes. Schep er de kerstomaatjes bij en serveer meteen.

AARDAPPELCARPACCIO MET VERSE GARNALEN

Carpaccio, maar dan met een bijzondere twist. Met dit gerechtje bomvol groenten verbaas je iedereen.

Ingrediënten (4 personen)
4 middelgrote vastkokende aardappelen
2 lente-uitjes
1 teentje knoflook
120 g erwtjes
120 g tuinbonen
100 g prinsessenboontjes
enkele blaadjes basilicum
bosje peterselie
bosje munt
sap van een halve citroen
200 g grijze garnalen
2 el gezouten pinda's
olijfolie
peper en zout

Bereiding
1. Boen de aardappelen en kook ze in 20 minuten beetgaar in licht gezouten water. Snijd het harde stukje van de boontjes weg en kook ze in 8 minuten beetgaar in gezouten water. Voeg de laatste 4 minuten de erwtjes en de tuinbonen toe.

2. Doe de gepelde look, de munt, peterselie, citroensap en een flinke scheut olijfolie in een blender en mix glad. Kruid met peper en zout. Giet de aardappelen af en laat ze afkoelen.

3. Giet de groenten af en spoel ze onder koud stromend water. Verwijder het vliesje van de tuinbonen. Schep de elft van de kruidenolie onder de groenten en meng goed onder elkaar. Verwijder de schil van de aardappelen en snijd ze in dunne plakjes.

4. Snijd de lente-uitjes in ringen. Hak de pinda's grof. Verdeel de plakjes aardappelen over vier borden en bestrooi met wat zout. Verdeel hier de groene groenten, garnalen en lente-ui over. Werk af met het basilicum en de pinda's. Bedruppel met extra kruidenolie en serveer meteen.

SPINAZIE-COURGETTE-PANNENKOEKJES MET GRIJZE GARNALEN

Brunch, lunch of diner, met groene pannenkoekjes scoor je op elk moment van de dag. Mooi meegenomen: het hele gezin krijgt ongemerkt een extra portie groenten binnen.

Ingrediënten (4 personen)
2 lente-uitjes
200 g spinazie
½ courgette
3 el fijngehakte peterselie
5 eieren
1 eiwit
100 g bloem
1 el bakpoeder
150 ml melk
200 g garnalen
olijfolie
peper en zout

Bereiding
1. Laat de spinazie in delen slinken in olijfolie. Kruid met peper en zout. Schep de spinazie in een zeef en duw er met de bolle kant van een lepel zoveel mogelijk vocht uit. Hak fijn. Rasp de courgette fijn en knijp er al het vocht uit.

2. Klop de bloem met het bakpoeder, 1 eitje, de melk en een scheutje olijfolie tot een glad beslag. Kruid met peper en zout. Voeg de spinazie, de courgette en de peterselie toe. Klop het eiwit stijf en spatel onder het beslag.

3. Bak kleine pannenkoeken van het beslag. Bak spiegeleitjes van de 4 eieren. Serveer de pannenkoeken met de spiegeleitjes en de garnalen.