KEURMERKEN LAMSVLEES BIEDEN KWALITEITSWAARBORG

LABELS UIT BELGIE, ENGELAND, SCHOTLAND EN NIEUW-ZEELAND TOEGELICHT

Keurmerken voor lamsvlees bieden u een kwaliteitswaarborg. In eigen land is er het Pastorale keurmerk voor Vlaamse lammeren die gefokt zijn onder strenge richtlijnen. Ook voor Engels, Schots en Nieuw-Zeelands lam bestaan er specifieke keurmerken, waarbij het vlees van kweek tot distributie streng opgevolgd wordt.

Pastorale keurmerk

Het Vlaamse keurmerk Pastorale ontstond in 1992 en staat garant voor kwaliteitsvol lamsvlees, afkomstig van gezonde lammeren en gekweekt door een beperkt aantal Vlaamse schapenhouders. De samenwerking tot het bekomen van het Pastorale keurmerk gebeurt onder strikte erkenningsvoorwaarden tussen producent, slachthuis, tussenpersoon (handelaar, versnijder, grossist) en verkooppunt. De financiering van het systeem komt uit de afzetfondsen, geïnd via de VLAM. Het is ook de VLAM die zorgt voor de aanmaak van het promotiemateriaal zoals receptenfolders en stickers. Verder is er de website www.pastorale.be alsook de sociale media, zoals Facebook.

Beperkt aanbod belgisch lamsvlees

In België worden er jaarlijks ong. 150.000 lammeren gekweekt. De Vlaamse schapenhouderij is, in tegenstelling tot andere landen, erg klein en helemaal niet intensief. De kwekers doen dit meestal als een neventaak van hun landbouwactiviteiten of als hobby. Vandaar dat de zelfbedieningsgraad slechts 15% bedraagt en dat er veel lamsvlees wordt ingevoerd, voornamelijk vanuit de Europese Unie.

Strenge eisen en kwaliteitszorg

Slechts een deel van de lammeren komt in aanmerking om als Pastorale lamsvlees te worden verkocht. De vleeslammeren moeten op Vlaamse bodem geboren en gekweekt zijn, en traceerbaar zijn via Sanitel. De fokker krijgt strenge medische richtlijnen en ook naar dierenwelzijn toe gelden er veel regels. Zo mogen Pastorale kwekers hun dieren enkel afmesten met plantaardige voeding zoals grassen, mais, vlaszaad en bietenpulp.

Welke rassen?

De Pastorale lammeren komen voort uit heel diverse schapenrassen. De meest gekweekte rassen in onze contreien zijn texelaar en Suffolk. Verder vinden we in Vlaanderen veel kruisingen tussen beide rassen en Bleu de Maine of Rouge de l'Ouest, maar ook kruisingen met de rassen Swifter en Ile de France. Pastorale lammeren worden beoordeeld op hun slachtrijpheid, bevleesdheid en mooie vetbedekking. Enkel de toplammeren komen in aanmerking voor Pastorale. Ze worden op zeer jonge leeftijd geselecteerd en krijgen een Pastorale oorring en een uniek nummer, die het dier vergezellen tot aan het verkooppunt. Het keurmerk zelf wordt pas toegekend na de kwaliteitscontrole van het karkas. Aan de hand van het unieke nummer kan men nagaan wie de schapenhouder is, welk ras hij kweekt en welke zorgen hij zijn dieren biedt.

Beschikbaarheid

De weidelammeren, die in aanmerking komen om het Pastorale merk te dragen, worden geboren in maart-april. Stallammeren worden geboren in december-januari en blijven op stal bij hun moeder. Die lammeren worden geslacht tussen Pasen en Pinksteren. Het paaslam of melklam is dus een stallam, dat zijn specifieke zachte, romige textuur te danken heeft aan de lange zoogtijd en het specifieke stalvoeder. Het Pastorale lam is het ganse jaar door beschikbaar met een piek in september-oktober en rond de paasperiode. Voor lamsvlees zijn er geen andere labels bekend. Het Kempische lamsvlees is wel erkend als streekproduct.

Engels 'Quality Standard Mark'

In het Verenigd Koninkrijk wordt de kwaliteitsnorm 'Quality Standard Mark' (QSM) gebruikt als onafhankelijke kwaliteitsinspectie, zowel voor vlees voor de binnenlandse verkoop als voor exportmarkten. Deze standaard bevat garanties rond voedselveiligheid, dierenwelzijn, zorg voor het milieu en kwaliteit van het voedsel. Het productieproces van lamsvlees met het Quality Standard Mark komt van boerderijen, die alle lid zijn van het 'Beef and Lamb Farm Assurance Programme'. Dit wil zeggen dat zij geaudit worden op jaarlijkse basis, om aan de beste welvaart- en veehoudersstandaarden te blijven voldoen. Zowel de boer als het slachthuis en de vleesverwerker moeten aangesloten zijn bij het bovenvermelde programma, zodat ze zich het QSM kunnen toekennen. Binnen Engeland wordt er met een PGI-keurmerk, het PGI West Country Lamb, gewerkt, wat staat voor Protected Geographical Indication, ofwel Beschermde Oorsprongsbenaming voor een kwalitatief hoogwaardig traditioneel streekproduct. Qua traceerbaarheid draagt EBLEX (English Beef & Lamb Executive) zijn verantwoordelijkheid voor Engels rund- en lamsvlees, en de marketing van het vlees. De vleesproducenten zijn namelijk verplicht om de herkomst van het vlees te vermelden op hun producten. Zo is de traceerbaarheid van kweker tot verkooppunt opspoorbaar. De kwaliteitsnorm Quality Standard English Lamb wordt toegekend aan lammeren die zijn geboren, vervoerd, geslacht en verpakt volgens een gecertificeerde productieketen.

Welke rassen?

De levensomstandigheden van alle QSM-lammeren zijn van essentieel belang. Het gunstige vochtige Engelse klimaat is erg geschikt om de lammeren in openlucht en in alle vrijheid te laten leven op weilanden en heuvels. De dieren eten hun hele leven overvloedig gras en kruiden, vetmesten is daarbij verboden. De afwisselende smaken, de Engelse rassen en fokmethodes geven het Engelse lamsvlees zijn typerende zachte en sappige smaak. Sommige Engelse rassen hebben een hoogstaande reputatie, zoals de Herdwick, de Ryeland of de Southdown. In totaal dekken 81 schapenrassen alle behoeften van het bekendste vleesras, de Suffolk, die een mooie vetbedekking heeft.

Beschikbaarheid

Engels lam is het hele jaar door beschikbaar, hoewel de optimale periode loopt van april-mei tot december-januari. Door de uitgestrektheid van het Britse eiland en de verschillen in klimaat schuift de beschikbaarheid voor elke periode op per regio. Er is een breed gamma van promotiemateriaal en educatief materiaal beschikbaar, zoals technische fiches over alle versnijdingen, posters, receptenboeken alsook de website www.lekkerlam.be, die zowel de consument als de leverancier informeren.
Daarnaast organiseert EBLEX ook degustaties voor consumenten op de winkelvloer en workshops voor slagers en chefs. De afnemers van Engelse lammeren hebben de keuze: er worden zowel volledige karkassen als vacuümverpakte versnijdingen verkocht. Bij die versnijdingen zitten er ook minder bekende stukken, zoals de lamsnek en de lamsschouder. Naast meer variatie op het menu zijn deze stukken ook minder duur dan de klassieke versnijdingen.

KERNCIJFERS EUROPEES LAMSVLEES

• 1,9 kg: de gemiddelde consumptie van lamsvlees in de EU;
• België staat op de elfde plaats met een jaarlijkse consumptie van 0,59 kg per hoofd (GfK Panel Services Benelux 2014);
• 43% van de Belgische gezinnen kocht in 2014 minstens één keer lams- en schapenvlees. Zij deden dat gemiddeld 4,5 keer per jaar;
• In de Europese Unie bestaat de Europese stapel van (jonge) fokooien uit 64 miljoen dieren;
• De schapenteelt draagt bij tot het economische en ecologische evenwicht van de gebieden waar ze plaatsvindt. De ooien worden vooral gekweekt in ‘moeilijke’ landbouwzones, op teelt met gras, in een niet-industriële omgeving en op gronden die moeilijk kunnen worden gebruikt voor andere menselijke activiteiten.

Scotch Lamb met EG-erkenning PGI

Scotch Lamb heeft, naast Scotch Beef, al sinds 1996 de EG-erkenning PGI (Protected Geographical Indication ofwel Beschermde Oorsprongsbenaming) voor een kwalitatief hoogwaardig traditioneel streekproduct. Lammeren die zijn geboren, getogen en geslacht binnen de grenzen van Schotland, mogen het kwaliteitslabel Scotch Lamb PGI dragen. Lamsvlees met het PGI-label staat voor een specifieke, hoogstaande productiemethode, superieure kwaliteit, 100% traceerbaarheid van wei tot bord en een duidelijke labeling.
Kwaliteit wordt verzekerd door de toepassing van strenge 'codes of practice' door de gehele keten. Quality Meat Scotland (QMS) was overigens een van de voorlopers van het 'Quality Assurance Scheme' (kwaliteitsgarantieschema), dat dit jaar al 25 jaar bestaat.
Leden van deze QMS worden door een onafhankelijke certificeringsorganisatie gecontroleerd. Er wordt door het QMS nauw samengewerkt met de Schotse dierenwelzijnsorganisatie.

Welke rassen?

Het traditionele Scottish Blackface ras, de 'Blackies' (zwarte koppen), vormt de hoofdmoot van de Schotse schapenproductie. Naast de Blackies grazen er ook andere rassen op de Schotse heuvels met een groot uithoudings- en aanpassingsvermogen, zoals de Cheviot, de Scotch Mule, de Texel en de Shetland.

Beschikbaarheid

Scotch Lamb PGI is het hele jaar door beschikbaar. Maar net omdat Schots lam een natuurproduct is en Schotland erg noordelijk is gelegen, is er een seizoengebonden aanvoer van vers lam. Het lamsvleesseizoen begint dan ook pas in juli en eindigt ongeveer in februari het jaar nadien. De topaanvoer is traditioneel in de herfst en in de winter. Ouder lam, dat in de late herfst en winter wordt geslacht, is matuurder, maar is nog zeer mals met een meer uitgesproken zoete smaak. Als Quality Meat Scotland verdeelt de organisatie eveneens receptenfolders om lamsvlees te promoten in al zijn versnijdingen. Daarnaast lanceren zij degustatieavonden voor zowel consumenten als chefs en slagers.

Lamb New Zealand

Net zoals de andere landen hanteert Nieuw Zeeland een internationaal erkend garantiesysteem met daarin voorschriften voor dierenwelzijn, voedselveiligheid en kwaliteit. Het lamsvlees is daarenboven 100% vrij van antibiotica en andere preventieve geneesmiddelen.

Welke rassen?

De New Zealand Romney, Coopworth en Corridale zijn de meest gekweekte vleesrassen in Nieuw- Zeeland.

Beschikbaarheid

Nieuw-Zeeland importeert vers en bevroren lamsvlees. Er is een wekelijkse aanvoer per boot en per luchtvracht. Nieuw-Zeelandse lammeren kennen geen slachtseizoen meer.
Het hele jaar door worden er voldoende lammeren geslacht om aan de vraag te kunnen voldoen. De aanvoer van vers lamsvlees is in de maanden juli, augustus, september en oktober beperkter, aangezien de seizoenen anders liggen dan in Europa. Tussen eind november en juni is het lamsvlees optimaal. Aan het begin van het seizoen zijn de lammeren klein en roze van kleur, terwijl aan het eind van het seizoen de lammeren groter zijn en donkerrood van kleur.